Gamla stan to historyczna część Sztokholmu, której początki sięgają aż XIII wieku. Stare miasto w stolicy Szwecji jest o tyle wyjątkowe, że położone jest na czterech wyspach: Stadsholmen, Riddarholmen, Strömsborg i Helgeandsholmen. Wszystkie wyspy mają powierzchnię 0.36 km² i można tam zwiedzić wiele muzeów, kościołów a nawet Pałac Królewski.
W zwiedzaniu miast najbardziej lubię spacerować po starówkach. Tak naprawdę w dużej mierze od Starego Miasta zależy, czy dane miasto skradnie moje serce czy nie. Na naszym polskim podwórku uwielbiam starówki w Gdańsku, Krakowie, Wrocławiu. W pamięci utkwiły mi też Stare Miasta w Wiedniu czy Florencji. Bez dwóch zdań jednak najpiękniejszą starówką w Europie jest Gamla stan w Sztokholmie. Jest to wyjątkowe Stare Miasto, bowiem składa się z czterech małych wysepek, które połączone są z lądem mostami. W żadnym innym europejskim mieście nie ma tak wyjątkowej starówki z tak pięknymi widokami. Zakochałam się w Gamla stan od pierwszego wejrzenia i nie mogłam uwierzyć w to, jak cudownie tam jest. Gdyby nie deszczowa pogoda i niskie szwedzkie temperatury mogłabym nawet rozważyć przeprowadzkę do Sztokholmu. Najlepiej na Gamla stan 😉
Kilka słów o Gamla stan
Z Gamla stan wiąże się niezwykle ciekawa legenda. Otóż właśnie Gamla stan niegdyś było stolicą Szwecji i to od tych małych czterech wysepek rozpoczęła się budowa Sztokholmu, jaki znamy dziś. Poprzednią stolicą Szwecji było miasteczko Sigtuna. Niestety Sigtuna atakowana była nieustannie przez wrogów, więc ówcześni władcy postanowili przenieść stolicę. Legenda głosi, że władcy włożyli do pnia drzewa złoto i rzucili je na morze. Pień drzewny pływał po morzu przez kilkanaście dni, aż w końcu dopłynął do małej wysepki. Owa wysepka to dzisiejszy obszar Gamla stan. Ówcześni władcy postanowili właśnie na tej wysepce utworzyć stolicę i nazwali ją już wtedy Sztokholm. Nazwa Sztokholm oznacza bowiem „miejsce, w którym pień drzewa uderzył ląd”. Założenie stolicy na wysepce wiązało się też z wieloma zaletami. Przede wszystkim łatwiej było bronić miasto przed najazdami, a także było doskonałym miejscem do handlu.
Nazwa Gamla stan sięga XX wieku. Gamla oznacza stary, a stan znaczy miasto.
Co zobaczyć na Gamla stan. Największe atrakcje
Na powierzchni 0.36 km² na Gamla stan znaleźć można wiele atrakcji. Oto niektóre z nich.
Pałac Królewski
Najczęściej odwiedzaną atrakcją na Gamla stan jest przepiękny barokowy Pałac Królewski. Pałac, który pochodzi z XVIII wieku, jest oficjalną rezydencją szwedzkiej rodziny królewskiej. Monarchowie jednak na stałe mieszkają w innej rezydencji a w Pałacu Królewskim na Gamla stan znajdują się biura, a także muzea. Pałac bowiem można zwiedzić. Odwiedzający zobaczą kilkanaście pomieszczeń królewskich i muzea zawierające kolekcje królewskie. Zwiedzając Pałac warto jest także zwrócić uwagę na pilnującą porządku armię strażników. Może nawet uda Ci się zobaczyć zmianę warty.
Stortorget
Sercem Starego Miasta jest niewielki placyk zwany Stortorget. W okresie średniowiecza znajdowało się tam targowisko oraz studnia. Było to najważniejsze miejsce w mieście, gdzie miejsce miały wszystkie wydarzenia polityczne oraz kulturowe. Na kartkach historii zapisał się listopadowy dzień z 1520 roku znany jako „krwawa łaźnia sztokholmska”. Tego dnia król Danii Christian II rozkazał zabić prawie 100 szlachciców i egzekucja miała miejsce właśnie na Stortorget.
Dziś na placu podziwiać można piękne kolorowe kamieniczki a także zrelaksować się w jednej z klimatycznych kawiarenek.
Storkyrkan
Na Stortorget zaraz obok Pałacu Królewskiego znajduje się luterańska katedra Storkyrkan. Jest to niezwykle ważna katedra dla Szwedów, bowiem właśnie w niej mają miejsce najważniejsze uroczystości dworskie. Budynek powstał pod koniec XIII wieku. W katedrze można zobaczyć wiele dzieł sztuki. Jednym z nich jest rzeźba „Święty Jerzy ze smokiem” wykonana z drewna dębowego. W Katedrze także często mają miejsce koncerty, a harmonogram zawsze można znaleźć na tablicy informacyjnej przed budynkiem.
Nobelmuseet (Muzeum Nagrody Nobla)
Jak sama nazwa wskazuje jest to muzeum poświęcone laureatom nagrody Nobla. Jest to stosunkowo nowe muzeum, bo jego inauguracja nastąpiła w 2001 roku. W budynku muzeum wcześniej znajdowała się Giełda Szwedzka. W Nobelmuseet znajdują się wystawy poświęcone pomysłodawcy nagrody, którym był Alfred Nobel. Zobaczysz też tam wystawy skupiające się na laureatach we wszystkich dziedzinach.
Tyska Kyrkan (Kościół niemiecki)
Barokowy kościół niemiecki wzniesiony w XVII wieku. Kościół powstał na skutek wpływów niemieckich w Sztokholmie. W XVI wieku w mieście zaczęli się bowiem osiedlać niemieccy kupcy i rzemieślnicy. Najbardziej charakterystyczną częścią kościoła jest wieża zegarowa.
Parlament Szwedzki
Na malutkiej wysepce Helgeandsholmen znajduje się neoklasycystyczny budynek Parlamentu Szwedzkiego. W okresie od września do czerwca, kiedy to mają miejsce obrady, budynek parlamentu otwarty jest dla zwiedzających. Można w tym czasie wybrać się na zwiedzanie budynku z przewodnikiem. Takie zorganizowane wycieczki mają miejsce w każdy weekend i są darmowe. Należy jednak odpowiednio wcześniej się na taką wycieczkę zapisać. Jeżeli nie uda Ci się dostać biletu to i tak warto zobaczyć budynek z zewnątrz.
Medeltidsmuseet (Muzeum Średniowiecznego Sztokholmu)
Na tej samej wysepce co Parlament Szwedzki znajdziesz ciekawe muzeum skupiające się na średniowiecznej historii Sztokholmu. Budynek muzeum powstał z miejscu, w którym odnaleziono stare mury miasta z XVI wieku. Muzeum skupia się na okresie od 1250 do 1520 roku i można tam zobaczyć, jak wyglądał Sztokholm w tym okresie.
Riddarhuset (Dom Rycerstwa)
Barokowy budynek ukończony w 1660 roku, w którym niegdyś miały miejsce obrady stanu arystokratycznego. Stan arystokratyczny reprezentowany był w szwedzkim parlamencie w latach 1435–1866. Dom Rycerstwa można dziś zwiedzić za drobną opłatą.
Spacer wąskimi uliczkami
Na sam koniec warto jest się wybrać na spacer wąskimi uliczkami sztokholmskiego Starego Miasta. Taki spacer najbardziej polecam w godzinach porannych, kiedy uliczki są puste. Dzielnica Gamla stan po zachodzie słońca również jest warta zobaczenia. Wieczorami dzielnica nabiera życia i wtedy wszystkie kluby i restauracje tętnią życiem.
