Jerozolima: co zobaczyć w mieście 3 wielkich religii

Jerozolima to miasto, gdzie spotykają się ze sobą trzy największe religie świata: judaizm, chrześcijanizm i islam. To tam wszystko się zaczęło. Tam znajdowała się Świątynia Salomona, to w Jerozolimie Jezus niósł swój krzyż i tam znajduje się jego grób. Jest to bez wątpienia najważniejsze miejsce dla wszystkich Chrześcijan i dla wielu wizyta w Jerozolimie to prawdziwa podróż duchowa.

Dzisiejsza Jerozolima powstała wokół Starego Miasta. Po stronie zachodniej ciągną się dzielnice żydowskie, a po zachodniej arabskie. Jerozolima to licząca ponad 900 tysięcy mieszkańców stolica Izraela, chociaż Organizacja Narodów Zjednoczonych i kilka innych państw nie uznają miasta za stolicę. Właśnie dlatego większość ambasad znajduje się w Tel Awiwie, a nie w Jerozolimie. Jerozolima od wieków była kością niezgody w stosunkach izraelsko-palestyńskich i Autonomia Palestyńska ogłosiła, że chce w Jerozolimie wschodniej utworzyć w przyszłości stolicę swojego niepodległego państwa. Sytuacja między Izraelem i Autonomią jest cały czas napięta i Izraelczycy nie mają prawa wstępu na tereny Palestyny. Co ciekawe, w 2017 roku prezydent Trump zabrał głos w tej sprawie i postanowił przenieść ambasadę Stanów Zjednoczonych do Jerozolimy tym samym uznając Jerozolimę, jako stolicę. Przedstawiciele kilku innych państw poszli za jego krokiem.

Dziś spacerując uliczkami Jerozolimy spotkasz mix kulturowy. W jednej chwili jesteś w dzielnicy żydowskiej, a za chwilę przejdziesz do części arabskiej, a ni z tego, ni z owego skończysz w dzielnicy ormiańskiej. Usłyszysz tam wiele języków, posmakujesz dań wielu kuchni i poznasz historię jednego z najciekawszych miejsc na świecie. Jerozolima nie jest miastem jedynie dla osób mocno religijnych. Jest to też miasto dla osób, które chcą odkryć swoje korzenie kulturowe i na własne oczy zobaczyć miejsca i zabytki, które mają więcej niż dwa tysiące lat.

Przekonaj się, jak różnorodna jest Jerozolima i jakie miejsca bezwarunkowo trzeba tam zobaczyć.

Bramy Jerozolimy

Zwiedzanie Jerozolimy zaczynamy od Starego Miasta. Na samym początku warto jest zrozumieć infrastrukturę tej części. Otóż Stare Miasto otoczone jest murami obronnymi o długości 4,5 km. Do środka prowadzi 7 bram: Damasceńska, Nowa, Jafy, Dawida, Gnojna, Lwia i Heroda. Jest też 8 brama, Złota, która została zamurowana w czasach Sulejmana I Wspaniałego. Stare Miasto podzielone jest na cztery części: chrześcijańską, żydowską, arabską i ormiańską. Dzielnica Chrześcijańska ciągnie się od Nowej Bramy do Bramy Jafy. Od Bramy Gnojnej ciągnie się Dzielnica Żydowska. Część Muzłumańska zajmuje teren od Bramy Lwów do Bramy Damasceńskiej. Najmniejsza z dzielnic, Ormiańska, znajduje się w południowo-zachodniej części miasta.

Wszystkie z bram prowadzących do Starego Miasta są przepięknie oświetlone w nocy, więc warto jest wybrać się na zwiedzanie tego terenu w ciągu dnia i po zmroku.

Souk

Po przejściu przez którąkolwiek z bram pewnie od razu trafisz na wąskie uliczki, które pękają w szwach od straganów i barów ulicznych. Jest to ogromny market uliczny, Souk. Znajdziesz tam dosłownie wszystko: ubrania, ceramikę, pamiątki, elektronikę, produkty spożywcze, przyprawy, oliwę i dużo więcej. Pamiętaj, że wszyscy sprzedawcy są otwarci do negocjacji i cena wyjściowa jest zazwyczaj mocno zawyżona. Pamiętaj także, że nie wszyscy sprzedawcy są do końca uczciwi i niektórzy mają tendencję do stosowania numeru z walutami. Sprzedawcy bowiem akceptują dwie waluty: szekle i dolary amerykańskie. Czasami za produkt, który kosztuje 20 szekli, sprzedawca prosi o zapłatę 20 dolarów, czyli trzy razy więcej. Warto jest zatem dokładnie ustalić cenę towaru przed kupnem.

Na Souk bardzo polecam spróbowanie świeżego i pysznego soku z granatu i innych przysmaków kuchni izraelskiej, na przykład humusu i falafla. Falafel serwowany jest w bułce pita z warzywami i sosem. Jest nawet jedno bardzo słynne miejsce, w którym falfla próbował Cejrowski. Zawsze można tam spotkać rodaków 😉

Via Dolorosa

Aż trudno uwierzyć, że pośród tych straganów i gwaru ulicy znajduje się Droga Krzyżowa, którą pokonał Jezus. Via Dolorosa, bo tak nazywa się ta trasa, składa się z kilku uliczek. Ma ona długość 600 metrów i najprawdopodobniej właśnie tę trasę pokonał Jezus niosąc krzyż. Trasa zaczyna się z miejsca, gdzie niegdyś znajdowała się Twierdza Antonia, a kończy w Bazylice Grobu Świętego. 9 pierwszych stacji oznakowanych jest na trasie na ścianach budynków, a ostatnich 5 stacji znajduje się w Bazylice. Via Dolorsa jest częścią marketu Souk, więc jest tam bardzo głośno i tłoczno. Przejeżdża tam dużo samochodów, są pielgrzymki niosące krzyż, są turyści i mieszkańcy miasta. Jeżeli chcesz przejść trasę w spokoju, to radzę wybrać się tam z samego rana, zaraz po wschodzie słońca, kiedy sklepy są jeszcze zamknięte. W ciągu dnia miejsce jest naprawdę głośnie, ale w takim otoczeniu też swój krzyż niósł Jezus.

Bazylika Grobu Świętego

Via Dolorosa prowadzi do najważniejszego kościoła chrześcijańskiego położonego w Dzielnicy Chrześcijańskiej – Bazyliki Grobu Świętego. To tam Jezus został ukrzyżowany, tam zmartwychwstał i tam został złożony do grobu. Tam też właśnie znajduje się grób Jezusa i 5 ostatnich stacji Drogi Krzyżowej. Kościół ten pozostaje we współposiadaniu przedstawicieli kilku wyznań. Swoje siedziby mają tam przedstawiciele trzech wyznań: Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego, greckiego Prawosławnego Patriarchatu Jerozolimy oraz Kościoła łacińskiego. Do swoich obrzędów i uroczystości mają prawa przedstawiciele kilkunastu innych kościołów. Relacje między wspólnotami reguluje zasada Statu Quo.

Wizyta przy grobie Jezusa jest bardzo krótka i trwa zaledwie kilka sekund, a aby wejść do środka należy stanąć w bardzo długiej i wolnej kolejce. Poszczególne wyznania bowiem mają prawo do zamknięcia grobu w każdej chwili i odprawienia w nim swoich obrzędów czy procesji. Nikt im nie może tego zabronić, a pielgrzymi muszą uzbroić się w cierpliwość. Najlepiej jest wybrać się tam z samego rana. Bazylika otwarta jest od godziny 4 rano, więc radzę być tam już od 6 czy 7 rano. W godzinach popołudniowych są bardzo małe szanse na wejście do środka.

Ściana Płaczu (Ściana Zachodnia)

Ściana Płaczu zwana też Ścianą Zachodnią to najważniejsze miejsce judaizmu. Jest ona najprawdopodobniej jedyną pozostałością po Drugiej Świątyni wybudowanej na Wzgórzu Moria (Wzgórze Świątynne). Świątynia została wzniesiona w IV w. p.n.e na miejscu Pierwszej Świątyni wzniesionej przez Salomona. Druga Świątynia została zburzona w 70 r. n.e. przez Rzymian.

Ściana Płaczu, która znajduje się w Dzielnicy Żydowskiej wzięła swoją nazwę od żydowskiego święta opłakiwania zburzenia świątyni przez Rzymian, które obchodzone jest w sierpniu. Ściana Płaczu podzielona jest na dwie części: 48-metrowa część dla mężczyzn i 12-metrowa część dla kobiet. Zgodnie z tradycją wierni mogą wkładać między kamienie karteczki z prośbami do Boga.

Kopuła na Skale

Na Wzgórzu Świątynnym, zaraz za Ścianą Płaczu znajduje się jedno z najważniejszych miejsc dla Muzułmanów – Kopuła na Skale. Nie jest to meczet, a sanktuarium – swego rodzaju oprawa dla świętej skały, która ma podkreślić jej znaczenie. Muzułmanie nie modlą się w Kopule, a w znajdującym się obok meczenie Al-Aksa. Kopuła na Skale to najbardziej rozpoznawalny budynek w Jerozolimie i swego rodzaju symbol miasta, który pięknie widać z Góry Oliwnej.

Owa Kopuła została wybudowana na skale, na której, według Biblii, Abraham złożył w ofierze Bogu swojego syna Izaaka. Również dla Muzułmanów skała ta ma ogromne znaczenie, bowiem według Koranu, Abraham złożył tam w ofierze syna Izmaela, od którego pochodzą Arabowie. Z tej samej skały Mahomet dostąpił wniebowstąpienia. Zaraz po Mekce i Medynie, Kopuła na Skale jest najświętszym miejscem islamu.

Istnieje możliwość zobaczenia Kopuły z bliska. Teren ten jest otwarty jedynie kilka godzin dziennie i odwiedzających obowiązuje pewien kodeks zachowań. Na przykład, odwiedzający muszą być stosownie ubrani, nie jest także możliwe trzymanie się za ręce lub całowanie. Do meczetu i środka Kopuły wejść mogą jedynie Muzułmanie.

Złota Menora

W Dzielnicy Żydowskiej, zaraz obok Synagogi Hurva znajdziesz wartą 3 miliony dolarów Złotą Menorę. Menora waży pół tony i wykonana została w całości z 24-karatowego złota. Owa menora jest repliką menory z Drugiej Świątyni, która została zabrana przez Rzymian, jako łup wojenny.

Złota Menora znajduje się w samym środku małego placyku i można ją podziwiać całą dobę. Oczywiście ze względu na jej wartość jest chroniona kuloodporną szybą.

Góra Oliwna

We wschodniej części miasta położone jest niewielkie wzniesienie – Góra Oliwna. Ze szczytu wzniesienia rozpościera się przepiękny panoramiczny widok na całe Stare Miasto i Kopułę na Skale. Jest to chyba najbardziej znany punkt widokowy w mieście. Na stokach wzniesienia znajdziesz dzielnice arabskie, a na zboczach rozległy cmentarz żydowski. Owy cmentarz jest bardzo surowy w wyglądzie i nie ma tam kwiatów i kolorowych zniczy, jak na polskim cmentarzu. Na grobach znajdziesz porozrzucane kamienie, które układane są tam przez odwiedzjących.

Góra Oliwna jest niezwykle ważnym miejscem dla wszystkich Chrześcijan, bowiem właśnie tam nastąpiło wniebowstąpienie Jezusa po 40 dniach od zmartwychwstania. Za czasów króla Dawida na Górze Oliwnej oddawano cześć Bogu Jahwe. Żydzi nazywają to wzniesienie Górą Namaszczeń, a to dlatego, że olejem pochodzącym z tamtejszych drzew oliwnych namaszczano królów i kapłanów. Tam tez modlili się Żydzi, kiedy nie mieli dostępu do Ściany Płaczu.

Ogrody Getsemani

Schodząc w dół z Góry Oliwnej znajdziesz się w kolejnym bardzo ważnym miejscu dla Chrześcijan – w Ogrodzie Oliwnym. Ogród Oliwny zwany jest też Ogrodami Getsemani lub Ogrójcem i to tam Jezus spędził ostatnią noc z Apostołami przed ukrzyżowaniem.

Obecnie w ogrodzie znajdują się kilkunastowiekowe drzewa oliwne, które nadają miejscu niepowtarzalny klimat. Jest też tam Bazylika Agonii, zwana także Bazyliką Narodów. Została ona wzniesiona na planie starożytnej bazyliki bizantyjskiej i prowadzona jest przez zakon franciszkański. Została ona nazwana Bazyliką Narodów ze względu na pochodzenie donacji z różnych części świata.

Góra Syjon: Wieczernik i Grób Króla Dawida

Góra Syjon to niewielkie wzniesienie położone poza murami Starego Miasta. Jest to kolejne niezwykle ważne miejsce dla Chrześcijan, bowiem tam miejsce miała Ostatnia Wieczerza. W Wieczerniku Jezus obmył uczniom nogi w przeddzień schwytania. Na pamiątkę tego wydarzenia w kościele rzymsko-katolickim obchodzony jest Wielki Czwartek.

Dziś owy Wieczernik można odwiedzić i wejść do środka. Obok Wieczornika na Górze Syjon warto jest też odwiedzić grób Króla Dawida. Jest to pomieszczenie z kamiennym sarkofagiem i jest to najprawdopodobniej miejsce pochówku Dawida. Do grobu prowadzą osobne wejścia dla kobiet i mężczyzn.

Market Mahane Yehuda

Na Górze Syjon i grobie króla Dawida kończymy zwiedzanie Starego Miasta Jerozolimy. Przechodzimy teraz do odkrywania współczesnego oblicza stolicy Izraela. Pierwszy przystanek to ogromny market na powietrzu Mahane Yehuda. Jest to taki nasz polski rynek, który wypełniony jest po brzegi stoiskami głównie z produktami spożywczymi. Znajdziesz tam najróżniejszego rodzaju oliwy, przyprawy i smakołyki kuchni izraelskiej. Są też oczywiście stoiska ze słynną chałwą – taką zwykłą w bloku i w formie nitek. Chałwa to podstawowa pamiątka z Izraela.

Wieczorem, po godzinie 20.30 market Mahane Yehuda zamienia się w istne centrum rozrywki. Zamiast stoisk z chałwą i oliwą znajdziesz tam knajpki, uliczne jedzenie, puby i nawet kluby. Market po zmroku zupełnie zmienia swoje oblicze.

Dzielnica Nahalat Shiv’a

A jeżeli chcesz zasmakować nocnego życia Jerozolimy jeszcze bardziej to wybierz się do dzielnicy Nahalat Shiv’a, która położona jest między marketem Mahane Yehuda i Starym Miastem. Nahalat Shiv’a to bardzo modna część miasta, gdzie znajdują się sklepy, modne knajpki i kluby.

Muzeum Izraela i Sanktuarium Księgi

W pobliżu Knesetu, czyli parlamentu izraelskiego położone jest Muzeum Izraela. Muzeum zawiera liczne zbiory pochodzące z różnych okresów ludzkości. Największą atrakcją muzeum jest makieta Jerozolimy z czasów Drugiej Świątyni. Makieta przedstawia, jak wyglądało miasto przed rokiem 66, czyli przed wojną z Rzymianami, kiedy to Świątynia została zburzona. Makieta znajduje się na zewnątrz i jest naprawdę warta zobaczenia.

Na terenie muzeum znajduje się także Sanktuarium Księgi. W Sanktuarium znajdują się oryginalne słynne Zwoje znalezione w Kumran. Otóż w 1947 roku dwóch beduińskich chłopców na pustyni Judzkiej wyruszyło w poszukiwaniu swoich kóz. Przypadkiem natrafili na nieznane im jaskinie. Wrzucili kamienie do środka i usłyszeli dźwięk pękniętej porcelany. Weszli do środka i znaleźli tam dzbany ze Zwojami w środku. Zwoje liczyły ponad dwa tysiące lat. Sam budynek Sanktuarium jest bardzo ciekawy pod względem architektonicznym. Otóż kształtem przypomina owe jaskinie a wchodząc do środka odwiedzający mają wrażenie, jakby wchodzili do tych samych jaskiń, co owi chłopcy.

Poza Zwojami z Morza Martwego, w Sanktuarium Księgi znajdziesz także rzadkie rękopisy Biblii.

Yad Vashem

Moim zdaniem jest to pozycja obowiązkowa w planie zwiedzania Jerozolimy. Yad Vashem, Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu, to muzeum honorujące pamięć wszystkich ofiar Holocaustu i osób, które pomogły Żydom w ucieczce przed Nazistami. Przechowywane są tam dane na temat ofiar Holocaustu, ich imiona, nazwiska. Jest Ogród Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, czyli alejka z zasadzonymi drzewkami honorującymi wszystkie zasłużone osoby. Nie brakuje tez tam galeri sztuki, archiwum, synagogi i wzruszającego Pomniku Dzieci.

Wstęp do Yad Vashem jest bezpłatny. Do tego z centrum Jerozolimy kursują tam darmowe autobusy miejskie.

Herodium

Herodium co prawda nie znajduje się w samej Jerozolimie, ale jedynie 12 km od miasta, więc będąc w stolicy Jerozolimy warto tam pojechać. Jest to najwyższy punkt na pustyni Judzkiej. Budowla została wzniesiona przez króla Heroda i początkowo miała służyć jako fortyfikacja obronna. Z czasem Herod rozkazał zmienić przeznaczenie miejsca i postawić tam swoje mauzoleum. Chciał, aby z Herodium mógł obserwować Jerozolimę i tak też się stało. Z samego szczytu rozpościera się przepiękny widok na miasto.

Dziś w Herodium zwiedzić można pozostałości po Synagodze, łaźniach i teatrze. Niezwykle ciekawe miejsce, które przetrwało ponad dwa tysiące lat.

Co jeszcze warto zobaczyć w Izraelu

Hotele w Jerozolimie. Gdzie spać

Kilka propozycji na hotele w Jerozolimie. Szukając noclegu koniecznie kieruj się odległością od centrum (Bramy Jerozolimy) lub odległością od najbliższego przystanku tramwajowego. Na Starym Mieście znajdują się bardzo fajne i tanie hostele oferujące widoki na miasto.

 

 

 

 

Zarezerwuj hotel w Jerozolimie