Jak mówi przysłowie, co kraj to obyczaj. My żegnamy zimę paląc i wrzucając do wody Marzannę, a Bułgarzy zakładają na ręce czerwono-białe bransoletki i dekorują domy i drzewa kolorowymi gałgankami. Martenica, bo tak nazywa się ten kolorowy gałganek ma za zadanie ubłagać Babę Martę i odgonić zimę.
Bułgarzy to naród dosyć zabobonny i mocno zakorzeniony w swojej tradycji. Jedną z piękniejszych i bardzo ciekawych tradycji w Bułgarii jest ta związana z nadejściem wiosny. W celu odgonienia zimy raz na zawsze Bułgarzy wymieniają się kolorowymi gałgankami, które noszą nazwę martenica. Te kolorowe gałganki można zobaczyć 1 marca na drzewach, w oknach, domach i najważniejsze na nadgarstkach. A to wszystko po to, aby ubłagać mityczną postać, która zwie się Baba Marta i wyprosić u niej szybsze nadejście wiosny.
Jak Bułgarzy świętują nadejście wiosny
Zgodnie z bułgarską tradycją nadejście wiosny świętuje się 1 marca. Tego dnia symbolicznie następuje pożegnanie zimy i przywitanie wiosny. Wtedy też Bułgarzy symbolicznie wymieniają się kolorowymi gałgankami. Te kolorowe gałganki następnie nosi się na nadgarstku do momentu zobaczenia pierwszych oznak wiosny. Takimi oznakami są przylatujące bociany lub kwitnące drzewa. Te kolorowe gałganki Bułgarzy nazywają martenicą i mają one za zadanie obłaskawić mityczną posatać – Babę Martę.
Tradycja ta sięga już VII wieku i do dziś jest bardzo poważnie traktowana przez Bułgarów.
Kim jest Baba Marta w bułgarskiej tradycji
A cała marcowa tradycja rozpoczęła się właśnie od Baby Marty. Według ludowego przekazu Baba Marta to złośliwa staruszka, która ma bardzo zmienne nastroje. Z nią właśnie wiążą się częste zmiany pogodowe w marcu. Kiedy Baba Marta jest w dobrym humorze to świeci słońce i jest piękna pogoda. Natomiast kiedy Baba Marta wpada w zły humor to zsyła zimową pogodę.
Poprzez zakładanie kolorowej martenicy, Bułgarzy chcą prosić Babę Martę o litość i o szybsze nadejście wiosny.
Martenica
Nazwa martenica pochodzi od bułgarskiej nazwy marca, czyli mart. Tradycyjna martenica ma kolor biało-czerwony. Kolor czerwony symbolizuje krew i życie, a biały czystość, szczęście i siłę. Martenitca może mieć postać bransoletek, brożek, plecionek, pomponików a nawet magnesów na lodówkę. Nosi się ją tradycyjnie na nadgarstku jako bransoletkę, ale można też ją przypiąć do kurtki, torby, zawiesić w samochodzie. Dosyć często też biało-czerwonymi gałgankami obwiesza się drzewa i domy. Różne rodzaje martenic można znaleźć na poniższych zdjęciach.
Martenicę można z łatwością zrobić samemu w domu. Wystarczą do tego kolorowe włóczki. Z łatwością można je też kupić w sklepach i na straganach w każdym mieście i wsi w Bułgarii. Takie stragany można spotkać już pod koniec lutego. Dokładnie 1 marca Bułgarzy wymieniają się martenicami między sobą na znak zdrowia i szczęścia. A robią to między sobą przyjaciele i rodzina. Martenicę należy nosić na ręce do momentu zobaczenia pierwszych oznak wiosny. Następnie nie wyrzuca się jej do kosza, a wiesza na drzewie, puszcza w rzece lub wkłada pod kamień.
Jest to bardzo ważne wydarzenie dla Bułgarów i 1 marca ciężko spotkać osobą, która nie nosi martenicy.
Pizho i Penda
Na koniec jeszcze dodam, że jedną z najciekawszych martenic jest ta z wizerunkiem Pizho i Penda. Są to dwie lalki, które w formie gałganka mogą być dodakiem do bransoletki lub ciekawą zawieszką. Pizho to męska lalka najczęciej w kolorze białym, a Penda to kobieta w kolorze czerwonym. Taka martenica jest bardzo popularna w Bułgarii.
Zdjęcie z postaciami Pizho i Pendy zrobione zostało 1 marca w centrum miasta Płowdiw. Wokół tych statuetek znajdowało się bardzo dużo stoisk z martenicami.
Najpiękniejsze miejsca w Bułgarii
