Manhattan Nowy Jork: przewodnik po Manhattanie

Manhattan wzbudza skrajne emocje. Z jednej strony zachwyca przepych, architektura, innowacyjność, wysoki poziom zaawansowania. Z drugiej strony przeraża hałas, tłumy na ulicach, poczucie maleńkości, klaustrofobia. Manhattan albo pokochasz od pierwszego momentu, albo będziesz z miejsca nastawiony negatywnie.

Pamiętam bardzo dobrze moje pierwsze spotkanie z nowojorskim Manhattanem. Wykończeni długim lotem i długą podróżą z lotniska wysiedliśmy z wielkimi walizkami na skrzyżowaniu 6 Alei i 42 Ulicy. Pierwszą rzeczą na którą zwróciłam uwagę były wysokie drapacze chmur. Czułam się przytłoczona. Ulice na Manhattanie są raczej wąskie i z każdej ze stron otoczone są ogromnymi budynkami. Przestrzeń jest zagospodarowana co do milimetra. Spacerując wśród tych uliczek do hotelu czułam się bardzo malutka i trochę przerażona. A przecież mieszkam na co dzień w Londynie, więc życie w wielkim mieście to dla mnie norma. Prawdę mówiąc to uczucie nie zniknęło przez cały mój pobyt. Odwiedziłam różne miejsca na Manhattanie i w każdym czułam się tak samo. Nawet w Central Park, który jak na park jest kosmicznych rozmiarów.

Dziś mam mieszane uczucia co do Manhattanu. Tak jak wspomniałam, drapacze chmur, oryginalna architektura z jednej strony zachwycają, ale z drugiej powodują uczucie maleńkości i klaustrofobii. Jest to specyficzne miejsce, z pewnością nie dla każdego. Na próżno szukać tam przyrody i spokojnych miejsc. Manhattan to dzielnica dla osób kochających szum wielkiego miasta, rozrywkę i miejsca, w których dużo się dzieje i jest głośno.

Kilka słów o Manhattanie

Manhattan to jeden z pięciu okręgów Nowego Jorku zaraz obok Bronksu, Brooklynu, Queens i Staten Island. Co ciekawe, jest to najmniejszy z okręgów nowojorskich, ale za to najgęściej zaludniony. Nie ma się co dziwić, bo Manhattan to centrum administracyjne i kulturowe całych Stanów Zjednoczonych. Swoje siedziby mają na Manhattanie największe wydawnictwa, stacje telewizyjne, domy wydawnicze, instytucje rządowe. Na Manhattan przyjeżdżają ludzie z całego świata, aby spełniać swoje marzenia o karierze i sławie.

Niewielu wie, że oryginalnie Nowy Jork nosił nazwę „Nowy Amsterdam”. Nazwę tę nadali miejscu Holendrzy, którzy wykupili miasto od Indian. Potem Anglicy zmienili nazwę na Nowy Jork. Nazwa Manhattan pochodzi z języka, którym posługiwało się plemię Indian – Delewarowie. W ich języku nazwa Manhattan oznacza „wyspa o wielu wzgórzach”. Delewarowie byli pierwszym plemieniem, które zamieszkiwało dzisiejszy teren Manhattanu jeszcze przed kolonizacją.

Kolonizacja nastąpiła w latach 20-tych XVII wieku kiedy to Holendrzy wykupili ziemie od Indian. W 1664 roku Anglicy przejęli te tereny i osiedlili się tam. Anglicy opuścili Nowy Jork 25 listopada 1783 roku. Dzień ten znany jest jako „Evacuation Day”.

Od XIX wieku Manhattan rósł na polu ekonomicznym demograficznym. Stał się on głównym kierunkiem dla imigrantów z Irlandii, Polski, Włoch. Sami Irlandczycy stanowili wtedy 25% ludności Manhattanu. Wtedy też właśnie Francuzi przekazali Nowojorczykom znany symbol miasta – Statuę Wolności. Na początku wieku XX na Manhattanie zaczęły powstawać pierwsze drapacze chmur i rozpoczęto budowę metra.

Podział administracyjny okręgu Manhattan

Dziś Manhattan zamieszkany jest przez ponad 1.5 miliona mieszkańców. Wyspa ma długość 21.6 km i szerokość 3.7 km. Na zachodzie wyspy znajduje się rzeka Hudson, a od wschodniej cieśnina East River. Na północy dzieli Manhattan od Bronksu cieśnina Harlem River, a na południu położona jest Zatoka Nowojorska.

Manhattan umownie dzieli się na trzy części:

Dolny Manhattan (Lower)
Środkowy Manhattan (Middle)
Górny Manhattan (Upper)

Każda z części składa się z kilkudziesięciu sąsiedztw (neighbourhood). Najbardziej znane i turystyczne sąsiedztwa to: Soho, Chelsea, Upper East Side, Lower East Side, Tribeca, Greenwich, Harlem, Flatiron, Hell’s Kitchen, Chinatown, West Village, Nolita, Battery Park, Noho.

Dodatkowo w skład Manhattanu zalicza się także kilka sąsiadujących mniejszych wysp. Niektóre z nich to:

Randall’s Island
Roosevelt Island
Ward’s Island
East River
Liberty Island
Governors Island

Z okręgami Bronks, Brooklyn i Queens dzielą Manhattan tunele i mosty. Ze Staten Island dzieli Manhattan bezpłatna linia promowa – Staten Island Ferry.

Jak poruszać się po Manhattanie

Poruszanie się po Manhattanie jest niezwykle proste i bardzo intuicyjne. Infrastrukturę wyspy wyznaczają ulice (streets) oraz aleje (avenue). Aleje są znacznie dłuższe i biegną od południa do północy. Oznaczone są one cyframi, ale niektóre z nich mają inne nazwy, na przykład, Maddison Avenue. Ulice biegną od zachodu na wschód i są ponumerowane od 1 do 220. Najniższy numer zaczyna się na południu i numery rosną ku północy wyspy. Piąta Aleja dzieli Manhattan na pół. Wszystkie ulice na wschód od Piątej Alei oznaczone są East, a na zachód West. I tak na przykład jeden z hoteli Hilton na Manhattanie ma adres 152 W 26th St. Oznacza to, że znajduje się na 26 ulicy na zachód od 5 Alei.

Oczywiście w numerowym nazewnictwie ulic i alei znajduje się kilka wyjątków, gdzie ulice mają inne nazwy. Ogólna zasada jednak jest prosta.

Najlepszym sposobem na poruszanie się na Manhattanie jest metro. W całym Nowym Jorku działa aż 24 linii metra. Bilety można zakupić na każdej ze stacji. Na stacjach można także dostać mapkę. Polecam używanie Google Maps do wyznaczania tras.

20 największych atrakcji w okręgu Manhattan

Na Manhattanie można mieszkać wiele lat a i tak nie zwiedzić dokładnie wszystkiego. Wyspa jest bowiem bogata w wiele atrakcji i ciekawych miejsc. Poniżej zebrałam listę 20 tak zwanych must-see, czyli miejsc na Manhattanie, które bezwarunkowo trzeba odwiedzić.

Piąta Aleja

Najważniejsza i zdecydowanie najbardziej znana aleja na Manhattanie – Piąta Aleja. Ciągnie się ona od południa od Greenwich Village i kończy w Harlemie. Piąta Aleja dzieli Manhattan na pół: na część zachodnią (West Side) oraz wschodnią (East Side). Sąsiadującymi alejami są Madison Avenue na wschodzie i Aleja Szósta zwana także Aleją Ameryk na zachodzie.

Piąta Aleja to najważniejsza ulica handlowa w Nowym Jorku. Znajdują się tam największe i najdroższe domu handlowe takie jak Lord’s & Taylor czy Barney’s. Piąta Aleja jest też domem dla ekskluzywnych butików: Louis Vuitton, Gussi, Tiffany & Co, Chanel, Prada, Versace czy Cartier. Nie brakuje tam także światowych sklepów sieciowych jak na przykład Zara czy H&M. W ostatniej dekadzie kilka razy Piąta Aleja okrzykiwana była przez magazyn Forbes jako najdroższa ulica handlowa świata. Ranking ten budowany jest licząc koszt metra kwadratowego.

Oprócz sklepów, na 5 Alei, znajdziesz także wiele atrakcji turystycznych, kościołów, budynków o których będę jeszcze szczegółowo pisać. Podczas pobytu na Manhattanie warto jest wybrać się na spacer wzdłuż alei. Przejście jej w całości na pieszo będzie nie lada wyczynem, bowiem liczy ona aż 10 km.

Empire State Building

Jedną ze wspomnianych wcześniej atrakcji na Piątej Alei jest wizytówka Nowego Jorku – Empire State Building. W dniu otwarcia w 1931 roku był to najwyższy budynek w Nowym Jorku. Został on zdetronizowany przez wieże World Trade Centre, ale po ataku terrorystycznym w 2001 odzyskał swój tytuł. Drapacz chmur Empire State Building liczy 103 piętra i ma wysokość 381 metrów, a z antenami na dachu liczy 443 metry.

Budynek jest wizytówką miasta i przez dekady stanowił tło filmowe dla największych produkcji kinowych. Najsłynniejszą sceną rozegraną na Empire State Building była ta z filmu „King Kong” z 1933 roku kiedy to tytułowy goryl wspina się po ścianach budynku uciekając i tocząc walkę z samolotami. Inną znaną sceną jest ta z obrazu „Bezsenność z Seattle” kiedy to główni bohaterowie spotykają się po raz pierwszy.

Dziś odwiedzający mogą wjechać windą na taras widokowy skąd rozpościera się przepiękna panorama na całe miasto. Poniżej znajdziesz zdjęcie zrobione właśnie z tarasu widokowego.

Więcej o Empire State Building

Katedra Świętego Patryka

Spacerując Piątą Aleją w okręgu Manhattan nie sposób jest nie zauważyć neogotyckiej budowli, który wyróżnia się na tle współczesnych wieżowców. Owy budynek to Katedra Św Patryka. Znajduje się ona dokładnie między Pięćdziesiątą a Pięćdziesiątą Pierwszą Ulicą zaraz obok Centrum Rockefellera. Katedra otworzyła swoje drzwi w 1879 roku i dziś jest siedzibą arcybiskupa Nowego Jorku.

Do Katedry można wejść i ją zwiedzić. Organizowane są także wycieczki z przewodnikiem.

Trump Tower

Cały czas na Piątej Alei, tym razem między Pięćdziesiątą Szóstą i Pięćdziesiątą Siódmą Ulica znajduje się 202-metrowy drapacz chmur – Trump Tower. Budynek zarządzany jest przez firmę Trump Organisation, która należy do nikogo innego jak Prezydenta Stanów Zjednoczonych – Donalda Trumpa. Prezydent przed wyprowadzką do Białego Domu w Waszyngtonie mieszkał na Piątej Alei i jego apartament do dziś zajmuje trzy ostatnie piętra wieży. Na dole budynku znajduje się centrum handlowe, następne 30 pięter należy do biurowców. Powyżej znajdują się luksusowe apartamentowce. Swoje apartamenty mają tam między innymi Bruce Willis i Christiano Ronaldo.

Do Trump Tower można wejść i zobaczyć budynek od środka. W głównym holu znajduje się tam kawiarnia Starbucks, więc można na chwilę się tam zrelaksować podczas spaceru po okręgu Manhattan.

Rockefeller Center i Punkt Obserwacyjny Top of the Rock

Pomiędzy Piątą a Szóstą Aleją i 48 i 51 Ulicą znajduje sie kompleks 19 budynków zwanych Rockefeller Centre. Prace nad kompleksem rozpoczęły się w 1930 roku z inicjatywy rodziny Rockefellerów. W kompleksie siedziby swoje mają największe biura:

Radio City Music Hall
East Japan Railway
Studia programu Today Show
Bank of America
Linie lotnicze Etihad

Spośród 19 budynków bez wątpienia najbardziej rozpoznawalnym jest Budynek GE. Mierzy on 259 metrów, co czyni go najwyższym budynkiem w kompleksie. Na powierzchni 69 pięter znajdują się głównie biurowce. Na ostatnim piętrze znajduje się taras widokowy – Top of the Rock. Wstęp na taras jest płatny i bilet można zakupić na miejscu lub przez internet. Ze szczytu rozpościera się widok na całe miasto. Widać stamtąd Central Park i wieżowiec Empire State Building.

Na Rockefeller Centre co roku w grudniu staje największa w Nowym Jorku choinka świąteczna a także ogromne lodowisko.

Budynek Flatiron

Zaraz obok Empire State Building i Statuy Wolności kolejnym symbolem Nowego Jorku jest bardzo charakterystyczny budynek – Flatiron. Został on wzniesiony w 1902 i wtedy był to największy budynek w mieście. Flatiron znajduje się na trójkątnym placu, gdzie krzyżują się Piąta Aleja, Broaday oraz 22 Ulica. Nazwa Flatiron pochodzi od kształtu wieżowca. Flat oznacza płaski, a iron znaczy żelazko. Flatiron jest zatem płaskim żelazkiem.

Central Park

Tak naprawdę pisząc o każdym z miejsc mogę powiedzieć, że jest wizytówką Nowego Jorku. Miejsca w okręgu Manhattan bowiem są znane na całym świecie głównie za sprawą kina i telewizji. Jednym z takich rozsławionych miejsc jest największy park w mieście – Central Park. Park ten ma długość ponad 4 km i szerokość 0.8 km. Ciągnie się z południa na północ od 59 do 110 Ulicy o ze wschodu na zachód od Piątej Alei do Central Park West.

Central Park powstał w 1857 roku. Na przestrzeni lat park przechodził wzloty i upadki aż w końcu na przestrzeni lat 80-tych i 90-tych miejsce to przeszło generalną przeróbkę i wtedy powstał Central Park jaki znamy dziś. A dziś teren parku jest przepiękny i zadbany. Dbają o niego nie tylko władze miasta, ale i sami Nowojorczycy. Już od wczesnych godzin porannych można spotkać tam biegaczy, sportowców. W godzinach popołudniowych Nowojorczycy przychodzą tam na lunch, a wieczorami na spacery. W Central Park znajduje się też mini zoo, które niektórzy mogą kojarzyć z bajki „Pingwiny a Madagaskaru”. Pingwiny zresztą też tam można spotkać. W Central Park jest też duży zbiornik wodny po którym można pływać wynajętymi łódkami. W okresie letnim w Central Park odbywa się wiele imprez na wolnym powietrzu takich jak koncerty i kino letnie.

Upper East Side

Jednym z najbardziej znanych sąsiedztw Manhattanu w popkulturze jest Upper East Side. Sąsiedztwo to ciągnie się od Central Park do East River i na południu od 59 Ulicy do 96 Ulicy na północy. Jest to najbardziej zamożna dzielnica w Nowym Jorku zamieszkana przez najbogatszych mieszkańców. Cena mieszkań za metr kwadratowy jest jedną z najwyższych w całych Stanach Zjednoczonych i sięga nawet $ 12,000. Na Upper East Side znajdują się najpiękniejsze apartamentowce, wille, butiki, kawiarnie, a także muzea.

Sąsiedztwo Upper East Side pojawiało się wiele razy w produkcjach filmowych. Najbardziej znane to „Śniadanie u Tiffanniego”, „Wielki Gatsby”, „American Psycho”, „Niania w Nowym Jorku”, „Seks w Wielkim Mieście”, „Wyznania Zakupoholiczki”.

MET (Metropolitalne Muzeum Sztuki)

Najznakomitszym muzeum zlokalizowanym na Upper East Side jest Metropolitalne Muzeum Sztuki zwane w skrócie MET. Dokładnie MET znajduje się po wschodniej stronie Central Park przy Piątej Alei. MET to najstarsze muzeum w Stanach Zjednoczonych zawierające imponującą kolekcję obrazów, rzeźb i grafik. Znajdują się tam dzieła pochodzące z okresu starożytnego Egiptu, sztuka afrykańska, azjatycka, bizantyjska i islamska. Wstęp do muzeum jest bezpłatny, ale zalecane jest zostawienie datku na rozbudowę placówki.

Tak jak w przypadku całego sąsiedztwa Upper East Side tak i MET stanowiło tło w wielu produkcjach telewizyjnych. Sam budynek i imponujące schody robią bowiem ogromne wrażenie.

Dworzec Grand Central Terminal

W poszukiwaniu kolejnych ikon Manhattanu warto jest wybrać się na chwilę na dworzec Grand Central Terminal. Dworzec ten też możesz znać z kina lub telewizji bowiem każdy większy bohater filmowy przybywający lub wyjeżdżający z Nowego Jorku udaje się właśnie na tę stację. Grand Central Terminal otworzono w 1913 roku. Jest to dworzec inny niż wszystkie, bo poza swoim transportowym przeznaczeniem, Nowojorczycy traktują go również jako miejsce spotkań towarzyskich. Znajduje się tam wiele kafejek i knajpek, gdzie spotykają się mieszkańcy. Jest tam również centrum handlowe.

Muzeum Historii Naturalnej

Manhattan słynie z dużej ilości muzeów i wszystkie z nich są imponujących rozmiarów. Jednym z muzeów wartych odwiedzenia jest Muzeum Historii Naturalnej. Muzeum założono w 1869 roku i liczy ono ponad 130 mln eksponatów! Największe wrażenie robią zdecydowanie gigantyczne szkielety dinozaurów zawieszone na suficie.

Tak jak w przypadku MET, wstęp do Muzeum Historii Naturalnej jest bezpłatny, ale zalecane jest pozostawienie datku.

MoMA Muzeum Sztuki Współczesnej

Pozostając w temacie muzeów, warto jest wspomnieć o słynnym Muzeum Sztuki Współczesnej, w skrócie MoMA. Słynnym, bo jest to najbardziej znane i największe muzeum z dziełami sztuki nowoczesnej na świecie. Muzeum otworzono w 1929 roku z inicjatywy rodziny Rockefellerów. Znajdują się tam wystawy prezentujące obrazy, grafikę, rzeźbę, instalację, nowe media. Jest to zdecydowanie gratka dla miłośników sztuki współczesnej.

Times Square

Jeżeli miałabym wskazać centrum Manhattanu to bez wątpienia postawiłabym na Times Square. Jest to plac znajdujący się na skrzyżowaniu Broadway i Siódmej Alei. Na Times Square znajduje się wszystko i dzieje się dosłownie wszystko. Spotkasz tam Elvisa, Marilyn Monroe, Kermita i inne słynne osobowości. Plac słynie przede wszystkim z niezliczonej ilości reklam świetlnych znajdujących się na budynkach. Reklamy McDonald’s, Apple i innych marek nie umkną żadnej uwadze.

Times Square nie zamiera ani na chwilę. Życie toczy się tam 24 godziny na dobę. W dzień możesz wybrać się na zakupy, a wieczorem na kolację w jednej z licznych knajpek. Co roku oczy całego świata skupiają się na Times Square. W noc sylwestrową ma tam miejsce największa impreza w Nowym Jorku. W Sylwestra na Times Square ma miejsce tzw. ball drop, czyli opuszczenie wielkiej kuli na jednym z wieżowców.

Broadway i 42 Ulica

Z Times Square warto jest wybrać się na spacer 42 Ulicą na której znajdują się słynne nowojorskie teatry. Największe skupisko teatrów znajduje się na skrzyżowaniu 42 Ulicy i Broadway. Niezapomnianym przeżyciem będzie obejrzenie jednego ze słynnych musicali na Broadway. Bilety można zakupić wcześniej online lub już na miejscu. Na Tomes Square znajdziesz kilka miejsc, gdzie sprzedawane są bilety na przedstawienia.

Pomnik Ofiar 11 Września (National September 11 Memorial & Museum)

Pomiędzy sąsiedztwem Tribeca i Battery Park znajdują się pomnik oraz muzeum upamiętniające wydarzenia z 11 września 2001 oraz 1993 roku. W 2001 miał miejsce atak terrorystyczny, w którym piloci-samobójcy skierowali pasażerskie samoloty prosto w dwa wieżowce World Trade Centre i zabili 2977 osób. 1993 to rok w którym w wieżach World Trade Centre miał miejsce atak bombowy w wyniku którego śmierć poniosło 6 osób. W celu uczczenia pamięci ofiar tych dwóch katastrof wzniesiono pomnik oraz muzeum. Pomnik znajduje się w dokładnie w miejscu, w którym niegdyś znajdowały się wieżowce. Pomnik ma kształt fontanny na brzegach której wyryte są nazwiska wszystkich ofiar. Obok pomnika położone jest muzeum, w którym znajdują się między innymi przedmioty odnalezione po atakach.

Giełda Nowojorska na Wall Street

W południowej części dzielnicy Manhattan znajduje się chyba druga po Piątej Alei najbardziej znana ulica w Nowym Jorku – Wall Street. Na Wall Street swoje siedziby mają największe instytucje finansowe w Stanach Zjednoczonych. Jedną z owych instytucji jest Nowojorska Giełda Papierów Wartościowych. Została ona założona w 1817 roku i jest to największa giełda papierów wartościowych na świecie. Do środka budynku Giełdy Nowojorskiej wejść nie można, ale warto jest wybrać się tam na spacer, żeby zobaczyć ten kultowy budynek.

Budynek z serialu „Przyjaciele”

Fani słynnego serialu „Przyjaciele” z pewnością nie odmówią sobie przyjemności zobaczenia na własne oczy budynku, w którym mieszkali bohaterowie tej produkcji telewizyjnej. Budynek z „Przyjaciół” znajduje się w sąsiedztwie Greenwich Village na skrzyżowaniu ulic Grove i Bedford. Na parterze budynku jest kawiarenka. Nie jest to kawiarnia Central Perk z serialu, ale można napić się tam dobrej kawy.

Całe sąsiedztwo Greenwich jest ładne, zadbane i idealne na spacer. Można poczuć tam prawdziwy klimat Nowego Jorku.

Dom Carrie z “Sex w Wielkim Mieście”

Kilka ulic za domem z „Przyjaciół” znajduje się kolejny serialowy budynek. Tym razem jest to budynek znany fanom serialu „Sex w Wielkim Mieście”. To tam mieszkała główna bohaterka – Carrie. Budynek i cała ulica wielokrotnie pojawiały się w serialu. Dom Carrie znajduje się dokładnie w sąsiedztwie West Village na ulicy 66 Perry Street. Na ulicy zobaczysz typowe nowojorskie budynki z wielkimi oknami i schodkami.

Statua Wolności

Wspomniałam wcześniej, że w skład okręgu Manhattan wchodzi kilka małych wysp. Jedną z nich jest Liberty Island, na której znajduje się Statua Wolności. Pomnik ten wzniesiono w latach 1884-1886 i był to dar narodu francuskiego dla Amerykanów, który upamiętniał przymierze obu narodów w czasie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Liberty Island ze Statuą Wolności widoczne są już z Dolnego Manhattanu. Na wyspę odpływają regularne łódki z portu w Battery Park. Bilet najlepiej zarezerwować online. Można też go zakupić na miejscu w Battery Park. Na Liberty Island poza pomnikiem znajduje się tylko jedna kawiarnia i sklep z pamiątkami. Istnieje możliwość wejścia na piedestał statuy, ale w tym celu należy zakupić dodatkowy bilet i najlepiej jest to zrobić ze sporym wyprzedzeniem, bowiem ilość biletów jest ograniczona.

Most Brookliński

Zwiedzanie Manhattanu warto jest zakończyć spacerem na Moście Brooklińskim. Ten jeden z najstarszych mostów wiszących łączy Manhattan z innym okręgiem Nowego Jorku – Brooklynem. Obie dzielnice oddziela od siebie rzeka East River. Całkowita długość mostu wynosi 1834 metry i znajduje się na nim ścieżka dla pieszych. Z mostu rozpościera się przepiękny widok na Manhattan i wieżowce w Dzielnicy Finansowej.