Yad Vashem, lub spolszczona nazwa Jad Waszem, to znajdujący się w Jerozolimie instytut poświęcony żydowskim ofiarom Holocaustu. Jest to obowiązkowa pozycja w planie zwiedzania stolicy Izraela. Odwiedzając instytut poznasz historie Żydów poległych oraz nie-Żydów, którzy ryzykowali swoje życia, aby pomóc ludności żydowskiej. Wizyta w Yad Vashem jest niezwykle emocjonalna i chwytająca za serce.
Jerozolima to nie tylko święte miejsca takie jak Bazylika Grobu Pańskiego czy Góra Oliwna. W stolicy Izraela znajduje się inne niezwykle ważne miejsce upamiętniające wydarzenia Holocaustu – instytut Yad Vashem. Instytut powstał w 1953 roku i każdy Izraelczyk ma obowiązek odwiedzić Yad Vashem chociaż raz w życiu i dzieje się to zazwyczaj w okresie szkolnym. Osobiście uważam, że każdy turysta również powinien się tam wybrać i poznać historię osób poległych z rąk nazistów, a także osób, które pomagały ludności żydowskiej w ucieczce. Yad Vashem nie jest standardowym instytutem, ponieważ większość obiektu znajduje się na zewnątrz, więc zwiedzanie odbywa się w niezwykle miłych okolicznościach przyrody.
Czym jest Yad Vashem (Jad Waszem)
Yad Vashem to Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu. Głównym celem twórców instytutu było uczczenie pamięci ludności nieżydowskiej, która z własnej woli i często ryzykując swoje życie pomagała Żydom w czasie Holocaustu. Część instytutu poświęcona jest także ofiarom Holocaustu.
Termin „Yad Vashem” oznacza „miejsce i imię” i został zaczerpnięty z księgi Izaasza: „dam im miejsce w moim domu i w moich murach oraz imię lepsze od synów i córek, dam im imię wieczyste i niezniszczalne”. Na taką nazwę zdecydowano się, aby uczcić pamięć ofiar Holocaustu, którzy nie mają potomstwa, które przejęłoby nazwisko rodzinne.
Yad Vashem: jak dojechać i cena
Instytut znajduje się na Wzgórzu Herzla. Wstęp jest darmowy i nie trzeba dokonywać wcześniejszych rezerwacji. Yad Vashem otwarty jest od niedzieli do piątku w określonych godzinach. Godziny otwarcia w poszczególne dni możesz sprawdzić na stronie instytutu www.yadvashem.org.
Jeżeli podróżujesz własnym samochodem to będziesz mógł skorzystać z parkingu. Możesz również dojechać transportem publicznym. Autobusy oraz tramwaje odjeżdżają regularnie z centrum miasta. Podróż z okolic bramy Damasceńskiej trwać będzie mniej więcej 30 minut. Musisz wybrać środek transportu dojeżdżający na przystanek Mt. Herzl. Stamtąd możesz dojść na pieszo do instytutu lub skorzystać z bezpłatnego autobusu. Jest to teren górzysty, więc spacer może być trochę wymagający.
Zwiedzanie Instytutu
Na zwiedzanie Yad Vashem przeznacz minimum 2-3 godziny. Jeżeli planujesz bardzo dokładne zwiedzenie terenu to będziesz potrzebować więcej czasu. Przy wejściu w recepcji dostaniesz mapkę z dokładnym planem instytutu. Poniżej wypisałam miejsca, które najbardziej utkwiły mi w pamięci i na które polecam zwrócić szczególną uwagę.
Aleja Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata
Zaraz za budynkiem recepcji zaczyna się aleja zwaną Aleją Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata. Zasadzono tam drzewka upamiętniające nie-Żydów, którzy ratowali życia Żydów w czasie Holocaustu. Sprawiedliwy Wśród Narodów jest najwyższym izraelskim niecywilnym odznaczeniem przyznawanym właśnie przez instytut Yad Vashem. Osoby z tym odznaczeniem otrzymują dyplom i medal z napisem „Kto ratuje jedno życie – ratuje cały świat”. Podstawowymi kryteriami decydującymi o przyznaniu odznaczenia są: osoba otrzymująca medal nie może być pochodzenia żydowskiego i musiała ocalić życie Żyda bez żadnych korzyści majątkowych. Taki ratunek musiał również wiązać się z jakimś ryzykiem dla życia. Najwięcej Sprawiedliwych Wśród Narodów jest pochodzenia polskiego, bo aż 6992. Następnie jest Holandia z liczbą 5778, a potem Francja z liczbą 4099.
Wspomniane wcześniej drzewka na alei w Yad Vashem opatrzone są tabliczką z nazwiskiem posiadacza odznaczenia. Nie każdy zasłużony ma drzewko, większość nazwisk wypisana jest na tablicy pamiątkowej.
Niektórzy z Polaków odznaczeni medalem to: Irena Sendlerowa, której drzewko znajduje się na samym początku alei, Mieczysław Fogg, Czesław Miłosz czy Jan Karski.
Plac Getta Warszawskiego
Spacerując Aleją Sprawiedliwych dojdziesz do małego placyku zwanego Placem Getta Warszawskiego. Znajdują się tam dwie bardzo charakterystyczne rzeźby. Pierwsza z nich zatytułowana jest „Powstanie w Gettcie Warszawskim” („The Warsaw Ghetto Uprising”). W jej centrum zobaczysz wodza powstania – Mordechai Anielewicza. Druga z rzeźb nosząca tytuł „Ostatni Marzec” („The Last March”) przedstawia masową deportację Żydów do obozów.
Statua Heroizmu (Pillar of Heroism)
Kolejną rzeźbą, która przykuje Twoją uwagę jest dosyć wysoka staua chonorująca pamięć wszystkich Żydów, którzy przebywając w obozach odmówili posłuszeństwa oprawcom. Widnieje tam znaczący napis „Teraz i na zawsze ku pamięci tych, którzy zbuntowali się w obozach i gettach, walczyli w lasach, w podziemiach i z siłami alianckimi”.
Pomnik Dzieci
Zdecydowanie najbardziej wzruszające miejsce w Yad Vashem – Pomnik Dzieci. Pomnik ten oddaje hołd blisko 1.5 miliona dzieci zabitych w czasie Holocaustu. Wchodząc do Pomnika Dzieci usłyszysz imiona, wiek i kraj pochodzenia wszystkich zamordowanych dzieci.
Plac Janusza Korczaka
Na placu im. Janusza Korczaka znajduje się rzeźba upamiętniająca pedagoga i publicysty Henryka Goldszmita znanego bardziej pod pseudonimem – Janusz Korczak. Prowadził on sierociniec dla dzieci żydowskich w Getcie Warszawskim. Niestety mimo jego heroicznej pracy, on sam i 200 dzieci z jego sierocińca zostało wysłanych do obozu w Treblince w 1942 roku.
Sala Pamięci
Sala Pamięci osób poległych w okresie Holocaustu znajduje się wewnątrz budynku. Przez 24 godziny na dobę pali się tam ogień. W tym miejscu można oddać hołd wszystkim tragicznie zmarłym Żydom.
Pomnik Żydów Walczących
Jak sama nazwa wskazuje pomnik ten upamiętnia blisko 1.5 miliona żołnierzy żydowskich, którzy stracili swoje życia w walce z okupantami.
Pociąg
Spacerując w instytucie z pewnością zauważysz pociąg stojący na szynach. Jest to oryginalny pociąg, w którym naziści przewozili Żydów do obozów koncentracyjnych.
W Instytucie jest jeszcze kilka innych miejsc wartych odwiedzenia takich jak Sala Imion czy Synagoga. Nie zapominaj także, że Yad Vashem znajduje się na szycie wzgórza Herzla skąd rozpościera się przepiękny widok na Jerozolimę.
