Ruiny zamku Krzyżtopór w województwie świętokrzyskim to nasza duma narodowa! W XVII wieku była to przecież największa budowla pałacowa w Europie. A tenże tytuł odebrany został dopiero kilkanaście lat później przez paryski Wersal. Kiedyś prężnie działający pałac, a dziś ruiny. Ale ruiny z duszą i niesamowitą historią.
Po przyjeździe pod zamek Krzyżtopór przywitał nas szereg budek z lodami, zapiekankami i zabawkami dla dzieci. Było ich tyle, że zupełnie zdominowały krajobraz zamku. Miejsce odwiedziliśmy w środku lata, więc to najlepszy okres dla takich małych biznesów. Miałam wrażenie, że owe budki cieszą się większą popularnością niż sam zamek! A przynajmniej było w nich więcej osób. Zaparkowaliśmy samochód i z racji pory obiadowej z zapiekankami w rękach wybraliśmy się do kasy biletowej.
Tam też przywitała nas ogromna reklama lodów (na zamku znajduje się mini lodziarnia). Po przejściu bramy głównej zdominowanej przez reklamę lodów znaleźliśmy się na dziedzińcu. I tutaj zaczęła się zabawa. Ruinu zamku Krzyżtopór mają w sobie niesamowitą magię. Są to jedynie pozostałości po murach, ale ten labirynt, liczne zakątki, piwnice, tarasy widokowe nadają miejscu niesamowitego klimatu. W ten XVII-wieczny świat wchodzi się się po przejściu głównej bramy i pozostaje aż do momentu wyjścia.
Będąc w okolicy lub zwiedzając świętokrzyskie naprawdę polecam wypad do zamku Krzyżtopór. Warto!
O Zamku Krzyżtopór
Za budową zamku Krzyżtopór stoi wojewoda sanomierski, Krzysztof Ossoliński. To właśnie z jego inicjatywy w 1621 roku rozpoczęto budowę obiektu. Ossoliński był człowiekiem wykształconym, inteligentnym o szerokich choryzontach. Marzył on o budowli, która przyćmiłaby wszystkie inne pałace i zamki w Polsce. Po ukończeniu budowy w 1644 roku, Krzyżtopór stał się największą budowlą pałacową nie tylko w Polsce, ale całej Europie. Dopiero paryski Wersal zdominował rozmiarowo zamek w Ujeździe.
Zamek wybudowano w stylu palazzo in fortezza. Tego typu budowle są połączeniem posiadłości mieszkalnej z elementami stylu obronnego. W pierwszych latach budowy wzniesiono budynek główny wraz z fortyfikacją. W kolejnych latach rozbudowano wieżę zegarową.
Pierwszą nazwą obiektu był Kszysztopór – od imienia fundatora z nazwą herbu rodu Ossolińskich. Następnie nazwa została zmieniona na Krzyżtopór. A na bramie głównej umieszczono sporych rozmiarów krzyż i topór.
Krzysztof Ossoliński zmarł rok po ukończonej budowie. I wtedy też rozpoczął sie kilkusetletni okres upadku obiektu. Zamek bardzo często zmieniał właścicieli. Najpierw był nim syn Ossolińskiego, potem brat, następnie Urszula Ossolińska. W 1655 roku w czasie potopu szwedzkiego, Krzyżtopór odniósł znaczne szkody. W 1770 roku obiekt spalono przez Rosjanów. Na przestrzeni kolejnych lat właściciciele zmieniali się co kilka lat. Jedni z nich zamieszkiwali obiekt, poddawali go remontom; inni pozwalali, żeby samoistnie podupadał.
Po II Wojnie Światowej zamek przeszedł pod opiekę Skarbu Państwa.
Ponad 90% murów z oryginalnej konstrukcji zachowała się do dziś. Stanowi to zatem solidną podstawę do odbudowy zamku. Pierwsze konkretne plany odbudowy powstały już w latach 60-tych. Niestety każde podejścia do odbudowy kończyły się tylko na planach.W 2010 z funduszy Unii Europejskiej zaczęto prace rekonstrukcyjne w Krzyżtoporze i rozpoczęto przygotowywać teren do turystyki. Krzyżtopór miał się stać główną atrakcją województwa świętokrzyskiego. Dziś, może nie jest główną atrakcją, ale zdecydowanie utrzymuje się w czołówce.
Gdzie jest Krzyżtopór i jak dojechać
Zamek Krzyżtopór znajduje się w województwie świętokrzyskim, powiecie opatowskim w mieście Ujazd, około 15 km na południowy zachód od Opatowa. Obiekt położony jest tuż przy drodze nr 758.
Na miejscu znajduje się duży, bezpłatny parking.
Ceny i godziny otwarcia
Godziny otwarcia uzależnione są od pory roku:
- 1 kwietnia do 31 sierpnia: 8.00 – 20.00
- 1 września do 31 października: 8.00 – 18.00
- 1 listopada do 28 lutego: 8.00 – 16.00
- 1 marca do 31 marca: od 8.00 – 18.00
Dodatkowo w sezonie letnim, w wybrane weekendy zamek można zwiedzać nocą. Aktualne informacje na temat godzin otwarcia można znaleźć na stronie zamku.
Ceny biletów również uzależnione są od pory roku. Osoba dorosła zapłaci od 10 do 12 zł, a dzieci od 7 do 9 zł. Szczegółowy cennik wraz z możliwymi zniżkami i pakietami znaleźć można na stronie zamku w zakładce cennik. Bilety kupić można na miejscu w kasie biletowej.
Zwiedzanie Zamku Krzyżtopór
Zwiedzanie obiektu podzielone jest na 5 tras. Każda z tras ma swój numer oraz kolor. Wszystkie obiekty opatrzone są numerami i tabliczkami informacyjnymi. W kasie biletowej warto jest zeskanować kod QR, pod którym znajduje się dokładny opis z każdej z tras. Trasy można zwiedzać po kolei, lub można je mieszać między sobą.
- Trasa Zielona – jest to trasa zwiedzania bastionów
- Trasa Granatowa – zwiedzanie oficyny i pałacu.
- Trasa Niebieska – źródła i ogrody
- Trasa Żółta – zwiedzanie piwnic
- Trasa Czerwona – zwiedzanie piwnic, ale trasa ta jest trudniejsza od Żółtej gdyż wymaga podświetlenia latarką.
Warto jechać?
Tak! Krzyżtopór odwiedziłam zwiedzając całe województwo świętokrzyskie. Byłam naprawdę zachwycona ruinami i rozmiarem zamku. Mimo, iż są to jedynie mury to można się w nich zatracić nawet na kilka godzin. A dzieci będą wprost zachwycone niezliczoną ilością zakamarków.
Będąc w Krzyżtoporze polecam jeszcze odwiedziny w osadzie neolitycznej w Kopcu (kilka minut jazdy samochodem). W osadzie co godzinę odbywa się zwiedzanie z przewodnikiem. Można nauczyć się wielu ciekawych rzeczy!
